-
1 incertus
in-certus, a, um1)а) недостоверный (rumor Cs, Su); сомнительный ( eventus victoriae Cs); неопределённый ( exĭtus C); нерешительный, туманный ( responsum L); шаткий, сомнительный ( spes C)incertum auctorem habere Q — не знать, кто является авторомб) ненадёжный, рискованный ( iter Cs)в) непостоянный, переменчивый (sol O; vulgus C)2) растерянный ( vultus C); растрёпанный, разметавшийся ( crines O)3) невнятно говорящий, бормочущий ( os O)4)а) неуверенный, сомневающийсяi. alicujus rei Enn, L, T etc. — неуверенный в чём-л.quid dicam, i. sum Ter — не знаю, что сказатьme incerto Pl — без моего ведомаsecūris incerta V — топор, управляемый неверной (нетвёрдой) рукой -
2 incertus
incertus, a, um [st2]1 [-] mal assuré, chancelant, peu solide. [st2]2 [-] peu certain, variable, varié, incertain, douteux, équivoque. [st2]3 [-] qui doute, qui ignore. [st2]4 [-] incertain, indécis, irrésolu, inconstant, changeant. [st2]5 [-] peu sûr, dangereux; difficile, critique, malheureux. - incertus pes, Hor.: pied chancelant. - incerta securis, Virg.: hache dont le coup a été mal assuré. - incertus vultus: mine inquiète. - incertum, i, n.: chose douteuse, chose incertaine, incertitude. - incertum, adv. Ov.: d'une manière douteuse. - ad incertum revocare, Cic.: rendre incertain, remettre en question. - in incertum creari, Liv.: être nommé pour un temps indéterminé. - incertum est an: peut-être, on ne sait si. - incerti quid facerent, Sall.: ne sachant que faire. - incerti resistere melius esset an fugere, Curt.: se demandant s'il valait mieux résister ou fuir. - in incerto esse: être dans l'incertitude. - in incerto est (habetur): on ne sait pas. - incerta belli, Liv.: les hasards de la guerre. - incertus animi, Tac.: indéterminé. - nihil est incertius vulgo, Cic.: il n'est rien de plus inconstant que le peuple.* * *incertus, a, um [st2]1 [-] mal assuré, chancelant, peu solide. [st2]2 [-] peu certain, variable, varié, incertain, douteux, équivoque. [st2]3 [-] qui doute, qui ignore. [st2]4 [-] incertain, indécis, irrésolu, inconstant, changeant. [st2]5 [-] peu sûr, dangereux; difficile, critique, malheureux. - incertus pes, Hor.: pied chancelant. - incerta securis, Virg.: hache dont le coup a été mal assuré. - incertus vultus: mine inquiète. - incertum, i, n.: chose douteuse, chose incertaine, incertitude. - incertum, adv. Ov.: d'une manière douteuse. - ad incertum revocare, Cic.: rendre incertain, remettre en question. - in incertum creari, Liv.: être nommé pour un temps indéterminé. - incertum est an: peut-être, on ne sait si. - incerti quid facerent, Sall.: ne sachant que faire. - incerti resistere melius esset an fugere, Curt.: se demandant s'il valait mieux résister ou fuir. - in incerto esse: être dans l'incertitude. - in incerto est (habetur): on ne sait pas. - incerta belli, Liv.: les hasards de la guerre. - incertus animi, Tac.: indéterminé. - nihil est incertius vulgo, Cic.: il n'est rien de plus inconstant que le peuple.* * *Incertus, Adiectiuum, Doubteux, Qui n'est point ferme ne arresté, Incertain.\Nihil est incertius vulgo. Cic. Il n'y a rien plus mal aisé à congnoistre, et où il y ait moins d'asseurance.\Crines incertos colligere. Ouid. Accoustrer et adjancer les cheveux touillez, ou meslez, ou espars ca et là.\Incertus fons. Plin. Laquelle on ne scait dont elle sort.\Pede incerto ferebar. Horat. Le chancelloye en cheminant, comme font ceulx qui sont yvres.\Incertus animi. Terent. Qui ne scait qu'il doibt faire.\Incertus sententiae. Liu. Qui ne scait qu'il doibt dire d'une chose.\Incertus veri. Liu. Qui ne scait rien de quelque chose à la verité, Qui n'est point asseuré de la verité.\Incertus sum. Plaut. Je n'en scay rien.\Nunc habeam, necne, incertum est. Terent. Je ne scay si je l'ay ou non.\Incertum est quid agam. Terent. Je ne scay que je doy faire.\Incertum est quam longa nostrum cuiusque vita futura sit. Cic. Il est incertain, On ne scait point au vray. -
3 incertus
incertus, a, um (archaic gen. plur. incertūm, Pac. ap. Non. 495, 27), adj. [2. incertus; hence, acc. to certus].I.Object., of things whose (external or internal) qualities are not firmly established, uncertain, unsettled, doubtful, untrustworthy, not fast, not firm (class.): amicus certus in re incerta cernitur, Enn. ap. Cic. Lael. 17, 64 (Trag. v. 428 Vahl.); cf. id. ap. Non. 166, 22 (Trag. v. 12 Vahl.):II.incerti socii an hostes essent,
Liv. 30, 35, 9:incertus (infans) masculus an femina esset,
id. 31, 12, 6; cf. Sall. J. 49, 5:cum incerta bellum an pax cum Celtiberis essent,
Liv. 34, 19, 8 Weissenb.: spe incerta certum mihi laborem sustuli, Ter. Hec. prol. alt. 9; id. And. 2, 3, 16:nuptiae,
id. ib. 5, 1, 11:aetas (puerilis) maxime lubrica atque incerta,
Cic. Verr. 2, 5, 52, § 137:itinera,
Caes. B. G. 5, 37 fin.:dominatus,
Cic. Rep. 1, 17:status,
id. ib. 1, 26:sedes,
Sall. C. 6, 1:ambiguae testis incertaeque rei,
Juv. 8, 81:comarum Anulus incertā non bene fixus acu,
not fast, Mart. 2, 66, 2:colligere incertos et in ordine ponere crines,
dishevelled, Ov. Am. 1, 11, 1:per incertam lunam sub luce maligna,
not clearly visible, dim, Verg. A. 6, 270:soles,
id. ib. 3, 203:securis,
that did not strike with a sure blow, id. ib. 2, 224:vultus,
disturbed, uneasy, Sall. J. 106, 2:ille vitam suam ad incertissimam spem reservavit,
Cic. Sest. 22, 50: arbori incertae nullam prudentia cani Rectoris cum ferret opem, the ship uncertain in her course, because no longer obeying the helm, Juv. 12, 32 Halm. — In neutr. ellipt.:clauserant portas incertum vi an voluntate,
Liv. 31, 41, 2; 31, 43, 7 al. — Neutr. as adv. ( poet.):incertum vigilans,
Ov. H. 10, 9; Stat. Th. 5, 212. —Subject., as respects one's perceptions or convictions, not firmly established, uncertain, undetermined, doubtful, dubious (so most freq. in prose and poetry):(β).nihil est incertius vulgo,
Cic. Mur. 17, 36:casus,
id. Or. 28, 98:ut alia certa, alia incerta esse dicunt,
id. Off. 2, 2, 7; cf.: est igitur ridiculum, quod est dubium, id relinquere incertum, id. Mur. 32, 68; and:incerta atque dubia,
Plin. 17, 1, 1, § 9 fin.:ut incertis temporibus diversisque itineribus iretur,
Caes. B. G. 7, 16 fin.; so,eventus reliqui temporis,
Cic. Quint. 26, 83:exitus pugnarum,
id. Mil. 21, 56:adulterium,
Quint. 7, 2, 52:auctor,
id. 5, 11, 41:cujus ora puellares faciunt incerta capilli,
make the sex doubtful, Juv. 15, 137:incerta persona heres institui non potest,
Ulp. Fragm. 22, 4; Gai. Inst. 2, 242; cf. 2, 238.—With rel. or interrog.-clause:2.nunc mihi incertumst, abeam an maneam,
Plaut. Aul. 4, 9, 19:moriendum certe est, et id incertum, an hoc ipso die,
Cic. Sen. 20, 74; cf. Quint. 1, 6, 27:(Gallus) avem, an gentem, an nomen, an fortunam corporis significet, incertum est,
id. 7, 9, 2:confessus est quidem sed incertum, utrum quia verum erat, an quia, etc.,
Plin. Ep. 4, 11, 5:neque plane occultati humilitate arborum et tamen incerti, quidnam esset,
Sall. J. 49, 5 Kritz.— Abl. absol.:multi annantes navibus incerto prae tenebris, quid aut peterent aut vitarent, foede interierunt,
Liv. 28, 36, 12.—Subst.: incer-tum, i, n., an uncertainty:B.quicquid incerti mihi in animo prius aut ambiguum fuit, Nunc liquet, nunc defaecatum est,
Plaut. Ps. 2, 4, 69:ne cujus incerti vanique auctor esset,
Liv. 4, 13, 9:incerta maris et tempestatum,
Tac. A. 3, 54:incerta fortunae experiri,
Plin. Ep. 3, 19, 4:incerta belli,
Liv. 30, 2:bona, fortunae possessionesque omnium in dubium incertumque revocabuntur,
Cic. Caecin. 27, 76; cf. id. ib. 13, 38:Minucius praefectus annonae in incertum creatus,
for an indefinite time, Liv. 4, 13, 7:postremo fugere an manere tutius foret, in incerto erat,
Sall. J. 38, 5:Allobroges diu in incerto habuere, quidnam consilii caperent,
id. C. 41, 1; cf. id. J. 46, 8:imperia ducum in incerto reliquerat,
Tac. H. 2, 33 fin. —Transf., of a person who is in a state of uncertainty respecting any thing, uncertain, in uncertainty, hesitating, doubtful: quo ego ope mea Pro incertis certos compotesque consili Dimitto, Enn. ap. Cic. de Or. 1, 45, 199 (Trag. v. 188 Vahl.):(β).nolo suspensam et incertam plebem Romanam obscura spe et caeca exspectatione pendere,
Cic. Agr. 2, 25, 66; so,varius incertusque agitabat,
Sall. J. 74, 1; Plaut. Ep. 3, 4, 3:ego certe me incerto scio hoc daturum nemini homini,
id. As. 2, 4, 60.—With rel.-clause:(γ).quid dicam hisce, incertus sum,
Ter. Hec. 3, 4, 36:cum incertus essem, ubi esses,
Cic. Att. 1, 9, 1:incerti ignarique, quid potissimum facerent,
Sall. J. 67, 1:incerti quidnam esset,
id. ib. 49, 5:incertus, quonam modo aciem instrueret,
id. ib. 101, 2:incerti, quo fata ferant, ubi sistere detur,
Verg. A. 3, 7:incertus, Geniumne loci famulumne parentis Esse putet,
id. ib. 5, 95:faber, incertus scamnum faceretne Priapum,
Hor. S. 1, 8, 2.—With gen. (not in Cic.): summarum rerum incerti, Enn. ap. Cic. de Or. 1, 45, 199 (Trag. v. 187 Vahl.):(δ).incertusque meae paene salutis eram,
Ov. Tr. 3, 3, 4:sententiae,
Liv. 4, 57, 3:veri,
id. 4, 23, 3; 1, 27, 6:rerum,
id. 24, 24, 9:ultionis,
Tac. A. 2, 75:sui,
Stat. Th. 5, 525:naves incertae locorum, Auct. B. Afr. 7: mox incertus animi, fesso corpore, etc.,
Tac. A. 6, 46; id. H. 3, 55 fin.:futurorum,
Plin. Ep. 9, 13, 11:consilii,
Curt. 8, 10, 27.—With abl.:(ε).incerti metu,
Val. Fl. 3, 602.—With de and abl.:incertus de salute alicujus,
Plin. Ep. 6, 20, 10.—Hence, adv. in two forms: incertē and incerto (both ante-class.), uncertainly, not certainly, dubiously: incerte errat animus, Enn. ap. Gell. 19, 10, 12 (Trag. v. 259 Vahl.): vagat exsul, Pac. ap. Non. 467, 25 (Trag. Rel. p. 87 Rib.):ubi Habitet dum incerto scio,
Plaut. Ep. 3, 4, 69:incerto scio,
id. Ps. 4, 2, 7:incerto autumo,
id. Ep. 4, 1, 18. -
4 incertus
in-certus, a, um, ungewiß (Ggstz. certus), I) objektiv = ungewiß, unzuverlässig, unbestimmt, A) im allg.: iter, Caes.: casus, Cic.: responsum, Liv.: rumor, Suet., rumores, Caes.: clamores, wirre Durcheinanderrufe, Liv.: aetas (puerilis) lubrica et incerta, Cic.: honos ille instabilis et inc., Lact.: res inc. (Ggstz. res stabilis), Sen.: nihil incertius vulgo, Cic.: spes incertissima, Cic.: amicus certus in re incerta cenitur, in der Not, Enn. fr. scen. 210. – neutr. pl. subst., stabiliora (meliora) incertis, Cic. top. 70. – B) insbes.: a) noch nicht recht od. völlig sichtbar, trübe, düster, dunkel, sol (Frühlingssonne), Ov.: luna, Verg.: tres soles, Verg. – b) unsicher treffend, unsicher, securis, Verg. Aen. 2, 224. – c) unsicher = ohne festen Halt, acus, Mart.: crines, unordentlich, Ov.: vultus, verstörte Mienen, Cic. – II) subjektiv: A) unbestimmt = worüber man keine Gewißheit hat, a) adi.: nuptiae, Ter.: os, lallend, unverständlich, Ov. – m. folg. indir. Fragesatz, incertus (unentschieden) infans, mas an femina esset, Liv.: u. so incerti socii an hostes essent, Liv.: Alexander, incertum, quā fide culturus, si perinde cetera processissent, pacem cum Romanis fecit, Liv. 8, 17, 10: cofessus est quidem, sed incertum utrum quia verum erat, an quia graviora metuebat, si negasset, Plin. ep.: u. im Abl. absol., multi annantes navibus, incerto prae tenebris, quid aut peterent aut vitarent, foede perierunt, Liv. – b) subst., incertum, ī, n., das Ungewisse, die Ungewißheit, ne cuius incerti auctor esset, Liv.: in incerto esse, Sall., Liv. u. Tac., od. habere, Sall., in U. sein: ad od. in incertum revocare, in U. setzen, Cic.: in incerto relinquere, Tac. hist. 2, 33.: Plur. incerta belli, die Wechselfälle des Kr., Liv.: fortunae, Liv. u. Plin. ep.: incerta casuum, Liv.: incerta Oceani vitare, die unsichere Fahrt auf dem Ozean, Tac.: per incerta (Zufälligkeiten) maris et tempestatum cotidie volvi, Tac.: Ggstz. certa amittimus, dum incerta petimus, Plaut. – B) übtr. auf die Person, in Ungewißheit, ungewiß, schwankend, m. folg. indir. Fragesatz, cum inc. essem, ubi esses, Cic.: inc. sum, quid dicam, Ter.: incerti, quidnam esset, Sall.: diu quid ageret incertus, Suet. – m. Genet., inc. animi, Ter., Sall. fr. u.a. (s. Heräus Tac. hist. 3, 55, 15, wozu noch Ter. Hec. 121): consilii, Ter.: sententiae (in seiner Ansicht), Tac.: inc. ultionis, ob er sich rächen sollte, Tac.: rerum summarum, Enn.: rerum omnium u. bl. omnium, Liv.: futurorum, Plin. ep.: inc. rerum suarum, über seine Lage, Liv.: inc. locorum, in der G. nicht gehörig orientiert, Auct. b. Afr.: patris (in betreff des V.), Pacat pan. – m. Abl., incerti metu, Val. Flacc. 3, 602. – absol., me incerto, ohne mein Wissen, Plaut.: ne incertus siem, Ter.: ne me suspensum incertumque dimittas, Plin. ep. – / Genet. Plur. incertûm, Pacuv. tr. 43.
-
5 incertus
in-certus, a, um, ungewiß (Ggstz. certus), I) objektiv = ungewiß, unzuverlässig, unbestimmt, A) im allg.: iter, Caes.: casus, Cic.: responsum, Liv.: rumor, Suet., rumores, Caes.: clamores, wirre Durcheinanderrufe, Liv.: aetas (puerilis) lubrica et incerta, Cic.: honos ille instabilis et inc., Lact.: res inc. (Ggstz. res stabilis), Sen.: nihil incertius vulgo, Cic.: spes incertissima, Cic.: amicus certus in re incerta cenitur, in der Not, Enn. fr. scen. 210. – neutr. pl. subst., stabiliora (meliora) incertis, Cic. top. 70. – B) insbes.: a) noch nicht recht od. völlig sichtbar, trübe, düster, dunkel, sol (Frühlingssonne), Ov.: luna, Verg.: tres soles, Verg. – b) unsicher treffend, unsicher, securis, Verg. Aen. 2, 224. – c) unsicher = ohne festen Halt, acus, Mart.: crines, unordentlich, Ov.: vultus, verstörte Mienen, Cic. – II) subjektiv: A) unbestimmt = worüber man keine Gewißheit hat, a) adi.: nuptiae, Ter.: os, lallend, unverständlich, Ov. – m. folg. indir. Fragesatz, incertus (unentschieden) infans, mas an femina esset, Liv.: u. so incerti socii an hostes essent, Liv.: Alexander, incertum, quā fide culturus, si perinde cetera processissent, pacem cum Romanis fecit, Liv. 8, 17, 10: cofessus est quidem, sed incertum utrum quia verum erat, an quia graviora metuebat, si negasset, Plin. ep.: u. im Abl. absol., multi annantes navibus, incerto prae tenebris, quid aut pe-————terent aut vitarent, foede perierunt, Liv. – b) subst., incertum, ī, n., das Ungewisse, die Ungewißheit, ne cuius incerti auctor esset, Liv.: in incerto esse, Sall., Liv. u. Tac., od. habere, Sall., in U. sein: ad od. in incertum revocare, in U. setzen, Cic.: in incerto relinquere, Tac. hist. 2, 33.: Plur. incerta belli, die Wechselfälle des Kr., Liv.: fortunae, Liv. u. Plin. ep.: incerta casuum, Liv.: incerta Oceani vitare, die unsichere Fahrt auf dem Ozean, Tac.: per incerta (Zufälligkeiten) maris et tempestatum cotidie volvi, Tac.: Ggstz. certa amittimus, dum incerta petimus, Plaut. – B) übtr. auf die Person, in Ungewißheit, ungewiß, schwankend, m. folg. indir. Fragesatz, cum inc. essem, ubi esses, Cic.: inc. sum, quid dicam, Ter.: incerti, quidnam esset, Sall.: diu quid ageret incertus, Suet. – m. Genet., inc. animi, Ter., Sall. fr. u.a. (s. Heräus Tac. hist. 3, 55, 15, wozu noch Ter. Hec. 121): consilii, Ter.: sententiae (in seiner Ansicht), Tac.: inc. ultionis, ob er sich rächen sollte, Tac.: rerum summarum, Enn.: rerum omnium u. bl. omnium, Liv.: futurorum, Plin. ep.: inc. rerum suarum, über seine Lage, Liv.: inc. locorum, in der G. nicht gehörig orientiert, Auct. b. Afr.: patris (in betreff des V.), Pacat pan. – m. Abl., incerti metu, Val. Flacc. 3, 602. – absol., me incerto, ohne mein Wissen, Plaut.: ne incertus siem, Ter.: ne me suspensum incertumque dimittas, Plin. ep. – ⇒ Genet. Plur. incertûm, Pacuv.————tr. 43.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > incertus
-
6 in-certus
in-certus adj. with comp. and sup.—Of things, not fixed, unsettled, undetermined: consilia, T.: cum incerta bellum an pax essent, L.: securis, ill-aimed, V.— Abl absol.: incerto quid peterent, L.—Of persons, irresolute, hesitating, undecided, doubtful, at a loss: Incertior sum multo quam dudum, T.: plebes: varius incertusque agitabat, S.: quid dicam incertus sum, T.: animi incertus, anne, etc., T.: quid potissumum facerent, S.: summarum rerum: consili, T.—Unascertained, unproved, doubtful, uncertain: alia certa, alia incerta esse dicunt: eventus reliqui temporis: ambiguae testis Incertaeque rei, Iu.: incertus masculus an femina esset, L.: victoria, Cs.: moriendum certe est, et id incertum, an, etc.: Quis deus, incertum est, V.: cuius Ora puellares faciunt incerta capilli (i. e. make the sex doubtful), Iu.: incertum habeo, pudeat an pigeat magis, cannot decide, S.: clauserant portas, incertum vi an voluntate, L.—Of persons, uninformed, not assured, doubtful, uncertain: cum incertus sum, ubi esses: Incerti quo fata ferant, V.: sententiae, L.: rerum multitudo, L.—Vague, indefinite, unsettled, obscure, dim: spes, T.: ut incertis temporibus iretur, unexpected, Cs.: luna sub luce malignā, V.: voltus, disturbed, S.—Fig., untrustworthy, inconsistent, fickle: aetas (puerilis): nihil est incertius volgo: menses, V.: Filiam dare in incertas nuptias, hazardous, T.: arbor, the unsteady ship, Iu.
См. также в других словарях:
Список латинских фраз — В Викицитатнике есть страница по теме Латинские пословицы Во многих языках мира, в том числе в … Википедия